2024-cü ildə Vergi Məcəlləsinə Edilən Dəyişikliklər: Nələr Yenidir?

2024-cü ildə Vergi Məcəlləsinə Edilən Dəyişikliklər: Nələr Yenidir?

2024-cü ildə Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsinə mühüm dəyişikliklər edilmişdir.

Bu dəyişikliklər vergi ödəyicilərinin və vergi orqanlarının hüquq və vəzifələrini yenidən tənzimləyir, vergi nəzarət mexanizmlərini gücləndirir və kölgə iqtisadiyyatı ilə mübarizəyə yönəlmiş tədbirləri artırır. Aşağıda bu dəyişikliklərin əsas məqamları haqqında ətraflı məlumat verilir.

1. Vergi Ödəyicilərinin Hüquq və Vəzifələri

Vergi Məcəlləsində edilən dəyişikliklərdən biri, vergi ödəyicilərinin və vergi orqanlarının hüquq və vəzifələrinin yenidən tənzimlənməsidir. Məcəllənin 16.1.6-cı maddəsinə edilən dəyişikliklərə əsasən, vergi ödəyiciləri və onların vəzifəli şəxsləri zəruri olan məlumatları və sənədləri, o cümlədən mühasibat uçotu elektron formatda aparıldığı halda, vergi orqanlarının tələb etdiyi məlumatları təqdim etməlidirlər. Əlavə olaraq, kommunal və rabitə xidmətləri göstərən vergi ödəyiciləri abunəçilər üzrə göstərilən xidmətlərin məlumatlarını vergi orqanlarına təqdim etməlidirlər. Bu, vergi ödəyicilərinin məlumatlarının daha şəffaf və əlçatan olmasını təmin edir.

2. Kameral Vergi Yoxlamaları

Kameral vergi yoxlamaları vergi nəzarəti tədbirlərinin vacib hissəsidir və 2024-cü ildə bu sahədə də mühüm dəyişikliklər edilmişdir. Yeni redaksiyaya əsasən, vergi orqanları, vergi ödəyicilərinin məlumatlarına birbaşa və ya məsafədən çıxış imkanı əldə edə bilərlər. Bu dəyişiklik, vergi yoxlamalarının daha effektiv və sürətli aparılmasına şərait yaradır.

3. Riskli Vergi Ödəyiciləri

Riskli vergi ödəyicilərinin müəyyən edilməsi və onlara tətbiq olunan maliyyə sanksiyaları barədə də dəyişikliklər edilmişdir. Məcəllənin 13.2.82-ci maddəsinə əsasən, riskli vergi ödəyicisi anlayışı genişləndirilmişdir. Belə ki, riskli əməliyyatlar aparan və risk meyarlarına cavab verən şəxslər riskli vergi ödəyicisi hesab olunacaq. Bu dəyişiklik, riskli vergi ödəyicilərinin daha dəqiq müəyyən edilməsinə və nəzarətin gücləndirilməsinə kömək edəcək.

4. Vergi Orqanının Hüquqları

Vergi orqanının hüquqları da genişləndirilmişdir. Yeni maddələrə əsasən, vergi orqanları taksi sifarişi operatorlarından aylıq məlumatları tələb edə biləcəklər. Bu məlumatlar, vergi nəzarətinin daha dəqiq aparılmasına və vergi ödənişlərinin düzgünlüyünün təmin edilməsinə kömək edəcəkdir.

5. Maliyyə Sanksiyaları

Maliyyə sanksiyaları ilə bağlı da mühüm dəyişikliklər edilmişdir. Məcəllənin yeni maddələrinə əsasən, riskli vergi ödəyicilərinə tətbiq olunan maliyyə sanksiyaları artırılmışdır. Məsələn, əmtəəsiz əməliyyatlar aparan vergi ödəyicilərinə birinci dəfə belə hallara yol verdikdə, əməliyyatın məbləğinin 10 faizi, ikinci dəfə isə 20 faizi miqdarında sanksiya tətbiq ediləcəkdir. Bu dəyişikliklər, vergi ödəyicilərinin məsuliyyətini artıraraq, qanun pozuntularının qarşısını almağa yönəlib.

6. Vergi Nəzarəti

Vergi nəzarəti sahəsində də dəyişikliklər edilmişdir. Səyyar vergi yoxlamaları zamanı yoxlamanın əhatə etdiyi dövr və vergi növləri artırıla bilər. Bu dəyişiklik, vergi orqanlarının vergi ödəyicilərinin fəaliyyətlərini daha geniş şəkildə yoxlamasına imkan verir.

7. Vergi Öhdəliyinin Yerinə Yetirilməsi

Vergi öhdəliyinin yerinə yetirilməsi müddətinin uzadılması üçün yeni qaydalar tətbiq edilmişdir. Vergi ödəyiciləri vergi borcunu ödəmə qabiliyyətinə malik olmadıqda, bu barədə müraciət edərək, vergi öhdəliyinin yerinə yetirilməsi müddətini uzada bilərlər. Bu, vergi ödəyicilərinin maliyyə çətinlikləri ilə üzləşdikləri hallarda onlara dəstək olmaq məqsədi daşıyır.

8. Əmlakın Siyahıya Alınması

Əmlakın siyahıya alınması prosedurları da yenidən tənzimlənmişdir. Vergi orqanları, vergi ödəyicilərinin dövlət reyestrində olan daşınar və daşınmaz əmlaklarını siyahıya ala bilərlər. Bu dəyişiklik, vergi ödəyicilərinin əmlak məlumatlarının daha dəqiq və əlçatan olmasını təmin edir.

9. Fiziki Şəxslərin Gəlir Vergisi

Fiziki şəxslərin gəlir vergisi ilə bağlı da bir sıra dəyişikliklər edilmişdir. Yeni maddələrə əsasən, fiziki şəxslərin banklarda milli valyutada olan depozitlər üzrə faiz gəlirləri müəyyən məbləğə qədər vergidən azad ediləcəkdir. Bu dəyişiklik, fiziki şəxslərin maliyyə vəziyyətini yaxşılaşdırmağa yönəlmişdir.

10. Vergi Hesabatları və Kommunikasiya

Vergi hesabatlarının təqdim edilməsi və vergi orqanları ilə yazışmaların aparılması prosedurları da yenidən tənzimlənmişdir. Vergi ödəyiciləri, vergi orqanları ilə elektron kabinet vasitəsilə əlaqə saxlaya biləcəklər. Bu, vergi ödəyicilərinin və vergi orqanlarının işini daha effektiv və sürətli aparmağa kömək edir.

2024-cü ildə Vergi Məcəlləsinə edilən dəyişikliklər, vergi ödəyicilərinin və vergi orqanlarının hüquq və vəzifələrini daha dəqiq tənzimləyir, vergi nəzarət mexanizmlərini gücləndirir və kölgə iqtisadiyyatı ilə mübarizəyə yönəlmiş tədbirləri artırır. Bu dəyişikliklər, vergi sisteminin şəffaflığını və effektivliyini artırmaqla yanaşı, vergi ödəyicilərinin məsuliyyətini və hüquqlarını qorumağa yönəlmişdir. Vergi ödəyiciləri bu dəyişiklikləri diqqətlə izləməli və yeni tələblərə uyğun olaraq fəaliyyətlərini tənzimləməlidirlər